تولد «نوزاد انسان» در کپسول های رحم مصنوعی، دروغ بزرگ یا واقعیت در آستانه وقوع؟

دکتر علیرضا پارساپور دبیر اسبق ستاد اخلاق پزشکی وزارت بهداشت ایران می گوید اصلا بعید نیست که امکان تولد کودک در رحم مصنوعی عملیاتی شود اما چالش بزرگ این نوآوری در علم ، چالش های بزرگ برای بنیان خانواده و زیر پا گذاشته شدن اخلاق پزشکی است.

از زمان طرح ایده ساخت رحم های مصنوعی و احتمال دخالت مستقیم در شیوه تولد نوزاد ، جنجال بزرگی در بحث های اخلاق پزشکی اتفاق افتاده است و انتقادات بسیاری به پا شده ، به طوری که پس از انتشار ویدیوی تبلیغاتی هم شرکت سازنده ناچار به ادای توضیحات شده است.

دکتر علیرضا پارساپور ، متخصص اخلاق پزشکی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره به خبرآنلاین می گوید:«ایده ایجاد محیط شبه رحمی برای رشد جنین مشابه کارایی یک انکوباتور برای نوزارد زودرس، برای حفظ و زنده نگه داشتن نوزادان خیلی زودرس به نظر میتواند کارایی و کاربرد داشته باشد. این محیط می تواند تاثیر مثبتی در حفظ و احیای جنین سقط شده خودبخودی و یا عمدی در زمانی که تداوم خاتمه بارداری مادر به دلایلی مقدور نیست ایفا کند.شاهد هستیم با پیشرفت تکنولوژی های نگهداری جنین امروزه امکان نگهداری نوزادان نارس در سنین پاینتری از سن بارداری ممکن شده است.

او همچنین می گوید:« روش هایی وجود دارد که عملیات لقاح و ایجاد جنین را در خارج از رحم تسهیل کرده و در روشهای کمک باروری از آن استفاده می شود که در راس آن آی وی اف است.» روش هایی که هرچند در حال حاضر انجام می شوند اما چالش های بسیاری را هم ایجاد کرده اند. با این وجود منعی برای انجام شان نیست.

بیشتر بخوانید:

این روش های عجیب و غریب برای پیش بینی زلزله!

رازگشایی از یک واقعیت علمی درباره درختان جنگل!

فیلم | پشت پرده ویدیوی جنجالی «مزرعه نوزاد انسان»!

ولی شیوه جدید اکتولایف ، یک شیوه نوآورانه است که قطعا جنجال ساز خواهد شد. دکتر پارساپور توضیح می دهد:«اما Ectogenesis یا شکل گیری و رشد کامل جنین در محیط خارج رحم و آزمایشگاه به عنوان یک ایده قابل تصور است اما به لحاظ عملی چه به لحاظ تکنولوژیک و چه به لحاظ مقررات و ضوابط اخلاقی راه بلندی را در پیش دارد و به نظر در صورت جدی شدن این ایده گام اول آن مطالعات حیوانی خواهد بود که به نظر به طور محدود و در مراحل اولیه در حال انجام است. انجام فرایند ایجاد و رشد و تولد جنین در خارج از بدن مادر حتی اگر بدون دستکاری های ژنتیکی صورت گیرد علاوه بر جنبه های فنی و تکنیکی با چالش ها و ابهامات متعدد اخلاقی نیز روبروست. ابهامات موجود در خصوص خطراتی که به لحاظ جسمی و روانی متوجه جنین و کودک حاصل ازآن است و جنبه های اجتماعی و خصوصا تاثیراتی که باز شدن این مسیر به عنوان یکی از روش های فرزنددار شدن در جامعه خصوصا نهاد خانواده خواهد داشت از جمله دغدغه های مطرح شده در این زمینه خواهد بود.»

دکتر پارساپور در پایان می گوید:« این مشکلات زمانی جدی و پیچیده تر خواهد شد که موضوع دستکاری های ژنتیکی و به اصطلاح ایجاد کودک سفارشی مطرح می شود. گر چه با دستیابی به نقشه ژنوم انسانی و تکنیک کریسپر این نوع دستکاری ها تا حدود زیادی قابل انجام است اما جامعه علمی و اخلاقی جهان بشدت در مورد کاربرد ان در جهت به نژادی یا یوژنیسم نگران و مخالف است. بهره گیری ازدستکاری ژنتیکی مگر برای درمان بیماریهای صعب العلاج و کشنده کاملا در جامعه جهانی ممنوع است. البته دستکاری های ژنتیکی الان در مورد حیوانات خصوصا در صنعت دامپزشکی وبه طور محدود در مورد بیماریهای صعب العلاج انسان در حال انجام است.حواسمان باشد که قرار نیست هر توانمندی که به واسطه رشد علم و تکتولوژِی برای ما ایجاد شده و قلمرو توانستن های ما را توسعه داده الزاما امکان محقق شدن بیابد. به عبارتی اخلاق پزشکی ما را راهنمایی که کند که از میان انچه که میتوانیم کدام را باید انجام دهیم. بشر از ذوق زدگی دسترسی به تکنیک های نوین پزشکی و عملیاتی کردن آن بدون در نظر گرفتن جنبه های اخلاقی و ارزشی و اجتماعی مترتب بر آن کم آسیب ندیده است. امروزه در کشور ما عملیاتی شدن برخی روشهای کمک باروری در مواردی به واسطه کم توجهی به ابعاد اخلاقی، فقهی و حقوقی تیم درمان و خانواده ها را با چالش های جدی روبرو کرده است.»

۴۱۴۱