تعریف عمومی یک خرده فروش در نظریه اقتصاد، یک کسب و کار است که محصولات و خدمات را با قیمت‌های لحظه‌ای در مقادیر عظیم و به طور مستقیم از منابع اولیه خریداری می‌کند و آن‌ها را به مصرف کنندگان نهایی به منظور بیشینه سازی سود خود به فروش می‌رساند. در یک رقابت خرده فروشی کامل، مصرف کنندگان نهایی برای انتخاب عرضه کننده، حق انتخاب دارند به این صورت که این امکان وجود دارد از میان تعدادی خرده فروش در حال رقابت، تامین کننده مورد نظر خود را انتخاب نمایند.
در طی سالیان اخیر، صنعت برق در بسیاری از کشورها، تغییرات قابل ملاحظه‌ای را با توجه به تجدید ساختار تجربه کرده است. یکی از اهداف اصلی تجدید ساختار در صنعت برق، جایگزین کردن شرکت‌های برق یکپارچه قبلی با بازارهای رقابتی می‌باشد. در این محیط جدید، نهادهای مختلفی با وظایف گوناگون ظهور پیدا کرده‌اند. یکی از این نهادهای شرکت‌های خرده فروش برق می‌باشند. خرده فروش برق، به عنوان واسطه بین شرکت‌های تولید کننده انرژی الکتریکی و مشتریان عمل می‌کند. این شرکت‌ها، انرژی الکتریکی را از بازار عمده فروشی خریداری می‌کنند و به مشتریان می‌فروشند بنابراین لازم است که قراردادهایی را هم با سمت عرضه و هم با سمت تقاضا تنظیم کنند.
(بازرگانی برق) – مشتمل بر فروش برق به مشترکین – از مصادیق خارج از صدر اصل 44 است و به استناد جز 1 بند الف سیاست‌های کلی اصل 44، دولت حق فعالیت اقتصادی در این حوزه را ندارد و به‌تبع آن به‌منظور ایجاد شرایط لازم برای ورود اشخاص جدید در این حوزه، شکل‌دهی سازوکار مدیریت چرخه عمر پروانه‌ها در حوزه خردهفروشی برق ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
لذا به منظور بهبود فضای کسب و کار و توسعه بازار خردهفروشی برق و حصول اطمینان از رفتار رقابتی، «دستورالعمل اجرای پروانه خردهفروشی برق» تدوین شده است. در این میان، خرده‌فروشان یکی از عناصر فعال در محیط تجدید ساختار یافته به شمار می‌روند. وزارت نیرو با صدور پروانه خرده فروشی امکان فعالیت این شرکت ها را طبق ساز و کار از پیش تعین شده محیا مینماید.
بازار خردهفروشی برق، قسمتی از بازار برق و بازار بورس انرژی است که اجازه می‌دهد، شرکت هایی که در آن، به عنوان واسطه عمل کرده و برق مورد نیاز مصرف‌کنندگان را خریداری کنند و در اختیار مصرف‌کنندگان خرد و جزئی قرار دهند. این بازار، اختیار مشتریان را بیشتر کرده و به آنان اجازه می‌دهد، تامین‌کننده برق خود را انتخاب کنند. این بازار، اختیار فروشندگان را نیز گسترش خواهد داد.
خرده‌فروشان به عنوان واسطه عمل می‌کنند، برق مورد نیاز خود را از تالار عمده‌فروشی بورس انرژی، با توجه به پیشنهادهای تولیدکنندگان خریداری می‌نمایند. نقش بازار عمده‌فروشی بورس، صدور اجازه انجام معاملات بین تولیدکنندگان، خرده‌فروشان و سایر واسطه‌ها برای تحویل کوتاه‌مدت برق و یا برای تحویل آن در آینده است.
شروع رسمی فعالیت خردهفروشی در ایران با ابلاغ اولین دستورالعمل خردهفروشی به شماره 350/24967/93 در تاریخ 1393/05/18 آغاز گردید.
مطابق با این دستورالعمل، شرکت‌های خرده‌فروش متضمن به اختیارات به شرح زیر می‌باشند:
– فروش انرژی الکتریکی به مشترک در هر یک از سطوح ولتاژی توزیع، فوق توزیع و انتقال
– خرید و فروش برق از بورس انرژی
– خرید برق از بازار عمده‌فروشی برق
– خرید و فروش حقوق و منافع ناشی از بهره‌برداری از ظرفیت نیروگاه
– خرید و فروش گواهی ظرفیت
با این وجود در شرایط فعلی با ابلاغ الحاقیه‌های محدودکننده بر دستورالعمل اولیه خردهفروشی، شرکت‌های خرده‌فروش تنها مجاز به فروش برق به مشترکین صنعتی بالای 1 مگاوات در قالب قراردادهای دوجانبه می‌باشند.
شرکت خرده فروشی برق در ایران را می‌توان یک نهاد واسطه‌ای میان مصرف کنندگان و تولید کنندگان برق به شمار آورد. فعالیت اصلی این مجموعه‌ها خرید برق به شکل عمده از نیروگاه‌های تولید کننده و سپس فروش آن به صورت خرد است. به بیان دیگر می‌توان خرده فروشان برق را در زنجیره تامین به عنوان ارائه دهنده انرژی به مصرف کنندگان نهایی محسوب نمود. در این مقاله به ارائه مطالبی درباره خرده فروشی برق در ایران خواهیم پرداخت و هدف از انجام این کار و برخی از مهمترین مزایای آن را بر خواهیم شمرد. پس اگر شما هم به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید با ما همراه باشید.
بازار خرده فروشی برق را می‌توان بخش مهمی از بازار برق و یا بازار بورس انرژی محسوب کرد. در این بازار برخی از افراد و مجموعه‌ها واسط قرار گرفته و به خرید برق مورد نیاز مصرف کنندگان دست می‌زنند و سپس در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند. یکی از مهمترین ویژگی‌های این بازار اختیارات بیشتر مشتریان است چراکه می‌توانند تامین کننده برق مورد نظر خود را از میان مجموعه‌های بسیار انتخاب کنند.
برخی از مهمترین اهداف خرده فروشی برق در ایران
یکی از مهمترین اهداف شکل گیری شرکت خرده فروشی برق در ایران اتصال مستقیم فرایندهای مالی میان نیروگاه‌های تولید کننده برق و مصرف کننده نهایی است تا نقش مالی شرکت‌های برق منطقه‌ای و توزیع کاهش پیدا کند.
همان‌طور که می‌دانید در حال حاضر نیروگاه‌های تولید کننده برق با مشغله‌ها و دغدغه‌های زیادی روبرو هستند که از مهمترین این دغدغه‌ها می‌توان به تامین سوخت، تعمیر تجهیزات و نگهداری از آن‌ها، افزایش بهره‌وری، تامین قطعات و… اشاره کرد.
وجود این درگیری‌ها باعث می‌شود تا این مراکز فرصت و انرژی مورد نیاز برای مدیریت و کنترل جریان نقدینگی به منظور فروش برق به مصرف کننده نهایی را نداشته باشند. این موضوع یکی از مهمترین دلایلی است که باعث می‌شود نیروگاه‌ها ترجیح دهند تولیدات خود را در خارج از بازار برق به یک شرکت خرده فروشی برق واگذار کنند.
از آنجایی که یک شرکت خرده فروشی برق در ایران تسلط و تجربه کافی در بخش تولید و مصرف برق دارد پس مصرف کنندگان می‌توانند از مشاوره‌ها و راهنمایی‌های متخصصین این مجموعه نیز بهره‌مند گردند.
فرایند خرید برق از شرکت خرده فروشی
شما می‌توانید برق مورد نیاز خود را در بسته‌های روزانه، هفتگی، ماهانه و یا سالیانه از شرکت خرده فروشی به صورت نقد و یا غیر نقد با شرایط مختلف خریداری کنید. برای این کار لازم است در ابتدا یک قرارداد اتصال و تبدیل شدن به مشترک شرکت برق منطقه‌ای و یا توزیع میان دو طرف منعقد گردد.
انعقاد الحاقیه با شرکت برق منطقه‌ای، انعقاد قرارداد با شرکت خرده فروش برق، اعلام میزان مصرف برق به شرکت خرده فروش، بررسی قبض صادر شده به وسیله مالک شبکه به منظور اعمال میزان خریداری شده و پرداخت هزینه برق به شرکت خرده فروش و هزینه ترانزیت به مالک شبکه از دیگر اقدامات لازم برای این کار است.
مزایای خرید برق از شرکت خرده فروش
خرید برق از یک شرکت خرده فروش چندین مزیت ویژه برای مشترکین به همراه دارد که یکی از مهمترین آن‌ها کاهش محسوس هزینه خرید برق نسبت به خرید از شرکت برق منطقه‌ای است.
از سوی دیگر این اقدام باعث می‌شود تا در آخرین اولویت‌های خاموشی در هنگام اجرای برنامه پاسخگویی بار در دوره پیک قرار بگیرید و یا از آخرین قوانین و مصوبات بازار برق اطلاعات کافی به دست آورده و مشاوره‌های مورد نیاز را کسب کنید.
با خرید برق از یک شرکت خرده فروشی در ابتدا میزان مصرف واقعی برق را از طریق رصد اعداد کنتور در انتهای دوره مصرف به دست آورده و بر اساس آن خرید خود را انجام خواهید داد. همچنین این امکان را دارید که در بازه‌های جداگانه کم بار، میان بار و یا اوج بار به خرید برق دست بزنید.
