به گزارش خبرآنلاین،یک خانم کل گیاه آلوئه‌ورای خانگی خود را به همراه پوست و گوشت و باقی اجزا درون مخلوط‌کن ریخت و خمیر نرم آن را روی صورتش مالید. یک ساعت گذشت و پوست صورتش قرمز و متورم شد و احساس خارش پیدا کرد. دلیل این واکنش «آلوئین» موجود در پوست آلوئه‌ورا بود که خانم نمی‌دانست باید قبل از هرچیز آن را جدا کند.
اپک تایمز فارسی در خبری نوشت:خانم دیگری برش‌های لیمو را روی صورتش گذاشت و صبح روز بعد بدون شستن صورت از خانه بیرون رفت. حوالی عصر بود که لکه‌های تیره در محل قرارگیری برش‌های لیمو زیر نور آفتاب پدیدار شدند. دلیل؟ وجود ترکیبات حساس به نور در پوست مرکبات باعث بروز عارضه‌ای به نام فیتوفوتودرماتیت می‌شود.
چن یان‌دا، متخصص پوست اهل تایوان، این موارد را در برنامه «سلامت ۱+۱» شبکه ان‌تی‌دی، رسانه خواهر اپک تایمز، به اشتراک گذاشت تا توجه ما را به یک مشکل رایج جلب کند: خیلی‌ها می‌خواهند پوست شفاف‌تری داشته باشند، اما نمی‌دانند برای حفظ ایمنی چه کنند.
چرا رنگ پوست تیره می‌شود
خیلی‌ها تصور می‌کنند که فقط نور خورشید باعث تیره‌شدن پوست می‌شود، اما ترشح ملانین- رنگدانه‌ای که مسئول رنگ پوست است- بر اثر عوامل مختلف تشدید می‌شود.
- مواجهه با نور (منابع نوری محیط‌های سربسته)
جدا از اشعه فرابنفش، نور مرئی هم می‌تواند ترشح ملانین را چندبرابر کند و باعث تیرگی پوست و ایجاد لکه‌های پوستی شود. هم لامپ‌های رشته‌ای قدیمی و هم لامپ‌های فلورسنت امروزی مقداری اشعه فرابنفش و نور مرئی با شدت بالا ساطع می‌کنند. صفحه نمایش کامپیوتر، تلویزیون و تلفن همراه نیز میزان قابل‌توجهی نور آبی و مرئی ساطع می‌کند. مواجهه طولانی‌مدت با این منابع نوری حتی در محیط‌های سربسته باعث تیرگی پوست می‌شود.
- کم‌خوابی و استرس مزمن
کم‌خوابی و استرس مزمن پوست را در حالت «التهاب مزمن» قرار می‌دهند که سلول‌های ملانین‌ساز را به‌طور مداوم تحریک می‌کند.
کم‌خوابی باعث می‌شود که رنگ پوست به زردی بزند که آن هم به التهاب نسبت داده می‌شود. گروهی از خانم‌های چینی در مطالعه ای در سال ۲۰۲۳ مورد بررسی قرار گرفتند. آن‌ها یک شب به‌طور کامل بیدار ماندند یا به‌مدت پنج شب متوالی فقط ۴ ساعت خوابیدند. پژوهشگران با استفاده از تجهیزات تصویربرداری تخصصی متوجه شدند که رنگ پوست این افراد در هردو حالت به شکل محسوسی به زردی می‌زند. رنگ زرد پوست حتی بعد از سه روز خواب طبیعی همچنان پابرجا بود.
- نوسانات هورمونی
نوسانات هورمونی در خانم‌ها یکی دیگر از عوامل دخیل در بروز لکه‌های پوستی است که به‌ویژه در سه حالت زیر رخ می‌دهد:
- دوران بارداری: افزایش سطح استروژن و پروژسترون باعث بروز ملاسما می‌شود.
- یائسگی: کاهش سطح این هورمون‌ها باعث تغییر رنگ پوست می‌شود.
- قرص‌های جلوگیری از بارداری: از آن‌جا که این داروها باعث تغییر سطح هورمون‌ها می‌شوند، خطر ایجاد لکه‌های پوستی در بعضی‌ها افزایش می‌یابد.
سایر عواملی که بر رنگ پوست اثر می‌گذارند
ملانین عامل اصلی است، اما عناصر دیگری هم بر ظاهر پوست اثر می‌گذارند:
- جریان خون: شبکه مویرگی زیر پوست بر رنگ آن اثر می‌گذارد. هموگلوبینی که با اکسیژن ترکیب شده است، رنگ مایل به قرمز دارد و هموگلوبین فاقد اکسیژن متمایل به آبی است.
- رژیم غذایی: مصرف بیش از اندازه خوراکی‌های حاوی بتاکاروتن و لیکوپن مانند هویج، سیب‌زمینی شیرین و گوجه‌فرنگی باعث زردشدن رنگ پوست می‌شود.
- لایه شاخی: لایه شاخی بیرونی‌ترین لایه پوست است که نقش مهمی در بازتاب نور دارد. اگر این لایه سالم، منسجم و مرطوب باشد، نور را به‌طور یکنواخت بازتاب می‌دهد و پوست‌تان شاداب و درخشان جلوه می‌کند. اما اگر لایه شاخی ضخیم، خشک یا آشفته باشد، پوست‌تان کدر و بی‌روح به نظر می‌رسد.
محصولات شفاف‌کننده پوست
بعد از آن‌که با علل ترشح ملانین آشنا شدید، باید رویکرد مراقبتی مناسب را پیدا کنید. به گفته چن، در بیشتر محصولات شفاف‌کننده موجود در بازار از سه راهکار عمده برای کاهش سطح ملانین استفاده می‌شود:
- کاهش ترشح ملانین
آیا می‌خواهید از ایجاد لکه‌های تیره جلوگیری کنید؟ ترکیبات زیر در عمقی پوست نفوذ کرده و فرایند ترشح ملانین را در نطفه خفه می‌کنند.
- ترکیبات مراقبت از پوست: ترانکزامیک اسید، کوژیک اسید، آزلائیک اسید، آربوتین، گلابریدین، الاجیک اسید، فرولیک اسید، رتینول (ویتامین آ) و مشتقات ویتامین ث.
- ترکیبات تجویزی: هیدروکینون و ترتینوئین (رتینوئیک اسید).
- ترکیبات نامرسوم: لیگنین پراکسیداز و هیدروکسیل فنوکسی‌پروپیونیک اسید.
- کاهش انتقال ملانین به سلول‌های پیرامونی
حتی اگر پوست شما ملانین ترشح کند، رنگدانه‌ها لزوماً در سطح پوست نمایان نخواهند شد. بعضی از ترکیبات از انتقال ملانین به لایه‌های سطحی جلوگیری کرده و رنگ پوست را یکنواخت نگه‌می‌دارند.
- ترکیبات مراقبت از پوست: رتینول و نیاسین‌آمید.
- ترکیبات تجویزی: ترتینوئین.
- تسریع روند ریزش سلول‌های پوستی حاوی ملانین
سلول‌های قدیمی که مملو از رنگدانه هستند، پوست شما را کدر و بی‌روح جلوه می‌دهند. ترکیبات لایه‌بردار ملایم کمک می‌کنند که این سلول‌ها سریع‌تر از پوست جدا شوند تا لایه‌ای تازه و شفاف جایگزین‌شان شود.
- ترکیبات مراقبت از پوست: رتینول، گلیکولیک اسید و سالیسیلیک اسید.
- ترکیبات تجویزی: ترتینوئین.
انتخاب محصول شفاف‌کننده مناسب برای پوست
با توجه به این‌که محصولات شفاف‌کننده پوست در بازار تنوع زیادی دارند، چگونه می‌توان محصول مناسب را انتخاب کرد؟ توصیه چن به‌عنوان متخصص پوست این است که ابتدا از محصولات تک‌جزئی استفاده کنید تا از سازگاری آن با پوست خود مطمئن شوید. اگر پوست‌تان با محصول مورد نظر کنار آمد، می‌توانید سراغ محصولات چندجزئی بروید.
محصولات تک‌جزئی تنها یک ترکیب فعال- مانند ال-آسکوربیک اسید (ویتامین ث)- دارند که به‌تنهایی تأثیر خود را می‌گذارد. بسیاری از محصولات موجود در بازار از ترکیب ال-آسکوربیک اسید، آربوتین و ترانکزامیک اسید استفاده می‌کنند تا نتیجه بهتری حاصل شود، اما خطر تحریک پوست را هم دوچندان می‌کنند. اگر پوست واکنش منفی نشان دهد، تشخیص این‌که کدام ترکیب باعث بروز مشکل شده دشوار است.
به غلظت ترکیبات فعال هم باید توجه کنید. برای نمونه، حداکثر غلظت مجاز ترانکزامیک اسید در تایوان ۳ درصد است، اما اتحادیه اروپا و آمریکا محدودیتی در این زمینه ندارند. همین غلظت ۳ درصدی هم می‌تواند برای پوست‌های حساس محرک باشد. چن می‌گوید: «در حالت ایده‌آل نباید هیچ حسی داشته باشید.» محصولی را انتخاب کنید که باعث ناراحتی پوست نمی‌شود.
چن هشدار می‌دهد که اگر دچار سوزش، درد، خارش یا قرمزی پوست- همگی جزو علائم هشداردهنده هستند- شدید، بلافاصله محصول مورد نظر را کنار بگذارید. سوزش یا خارش جزو عارضه‌های ناراحت‌کننده محصولات پوستی هستند و نشان می‌دهند که ترکیب آن محصول به پوست‌تان آسیب می‌رساند.
برای آن‌که احتمال تحریک به حداقل برسد، محصول را با نسبت یک‌به‌یک با یک لوسیون مرطوب‌کننده رقیق کنید. اگر پوست‌تان بهبود پیدا کرد، دوباره از همان نسخه رقیق‌شده استفاده کنید و فقط زمانی سراغ غلظت اصلی بروید که پوست‌تان از آمادگی کافی برخوردار باشد.
«ویتامین ث زودهنگام، ویتامین آ دیرهنگام»: یک روتین ایمن برای مراقبت از پوست
از انتخاب ترکیبات مناسب که بگذریم، زمان و شیوه مصرف آن‌ها نیز حائز اهمیت است.
یکی از روش‌های رایج مراقبت از پوست، «دریافت ویتامین ث صبحگاهی و ویتامین آ شبانه» یا به‌اختصار «ویتامین ث زودهنگام، ویتامین آ دیرهنگام» است. در این روش باید محصولات حاوی ویتامین ث را در طول روز و محصولات حاوی مشتقات ویتامین آ را در ساعات پایانی شب مصرف کنید. چن افزود که ال-آسکوربیک اسید، که از مشتقات ویتامین ث به شمار می‌آید، یک آنتی‌اکسیدان بسیار قوی است که مصرف آن در ساعات اولیه صبح از آفتاب‌سوختگی و تیرگی ناشی از نور آفتاب جلوگیری می‌کند.
استفاده از مشتقات ویتامین آ مانند رتینول و ترتینوئین در طول روز خطر آفتاب‌سوختگی را افزایش می‌دهد. از این‌رو، توصیه می‌شود که شب‌ها از این محصولات استفاده کنید و صورت‌تان را صبح روز بعد به‌طور کامل شست‌وشو دهید.
برای رفع تیرگی خفیف یا لکه‌های سطحی می‌توانید از محصولات بدون نسخه استفاده کنید. با این‌حال، در شرایط زیر باید با متخصص پوست مشورت کنید:
- ملاسمای مقاوم، لکه‌های پیری یا ناهماهنگی رنگ پوست که به محصولات بدون نسخه واکنش نشان نمی‌دهد.
- درصورت تحریک پوست یا تشدید تیرگی.
- درصورت تمایل به مصرف داروهای خوراکی یا امتحان کردن راهکارهای زیبایی پزشکی.
راهکارهای زیبایی پزشکی برای مشکلات مقاوم پوستی
اگر محصولات مراقبت از پوست در رفع ناهماهنگی‌ها یا لکه‌های پوستی مؤثر نباشند، راهکارهای زیبایی پزشکی انتخاب مؤثری خواهند بود. چن متداول‌ترین مشکلات ممکن را بررسی کرده است:
ملاسما
درمان ترکیبی ملایم اعم از داروهای خوراکی یا شفاف‌کننده‌های موضعی، لایه‌برداری‌های سبک یا لیزرهای پیکوسکند با انرژی پایین معمولاً بهترین نتیجه را دارد. استفاده از لیزرهای قوی ممکن است باعث تشدید ملاسما شود.
هشدار: ترانکزامیک اسید گاهی به‌صورت خوراکی تجویز می‌شود، اما در افرادی که با بیماری‌های قلبی یا اختلالات انعقادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و یا تحت هورمون‌درمانی هستند، خطر لخته‌شدن خون را افزایش می‌دهد. از این‌رو، گزینه مناسبی نخواهد بود. قبل از مصرف ترانکزامیک اسید حتماً با متخصص پوست مشورت کنید.
لکه‌های آفتاب‌سوختگی و لکه‌های پیری
برای درمان این لکه‌ها معمولاً از لیزر استفاده می‌شود. لیزردرمانی دوره نقاهت دارد که ممکن است با مشکل پوسته‌پوسته‌شدن و ایجاد زخم‌های سطحی همراه باشد. از این‌رو، مراقبت بعد از لیزردرمانی اهمیت بسیاری دارد.
هزینه درمان بسته به وسعت محل آسیب و تعداد لکه‌ها متفاوت است. منتظر نمانید که صورت‌تان پر از لکه شود. درمان زودهنگام لکه‌ها مقرون‌به‌صرفه‌تر است و دوره نقاهت آسان‌تری هم دارد.
شفاف‌سازی پوست کدر و بی‌روح
برای پوست‌هایی که اندکی کدر یا بی‌رنگ‌ولعاب هستند، نیازی به درمان‌های پرهزینه مانند لیزر پیکوسکند وجود ندارد. لیزرهای ترمیم‌کننده در کنار شفاف‌کننده‌های خوراکی یا موضعی پوست و سرم‌های تزریقی که حاوی ویتامین و آنتی‌اکسیدان هستند، معمولاً نتایج بهتری به دنبال دارند.
آب‌رسانی به روش تزریق، که ترکیبی از هیالورونیک اسید، ترانکزامیک اسید و ویتامین ث را به لایه سطحی پوست انتقال می‌دهد، رطوبت و درخشندگی پوست را دوچندان می‌کند و صورت‌تان را نرم‌تر و درخشان‌تر جلوه می‌دهد.
مشکلات پوستی ناشی از مواجهه با نور شدید
وقتی مواجهه بیش‌ازحد با اشعه فرابنفش باعث افزایش ترشح ملانین می‌شود، چن توصیه می‌کند که بلافاصله از شفاف‌کننده‌های خوراکی و سرم‌های تزریقی استفاده کنید.
تزریق‌های وریدی تأثیر بیشتری دارند و ترکیبات فعال را به سرعت در بدن پخش می‌کنند. از این‌رو، داروهای تزریقی در تثبیت رنگ پوست بعد از آسیب‌های حاد ناشی از نور آفتاب مؤثرتر عمل می‌کنند. ترکیب داروهای تزریقی با داروهای خوراکی اثربخشی درمان را دوچندان می‌کند و نسبت به مصرف مجزا نتیجه بهتری به ارمغان می‌آورد.
سفیدسازی کامل بدن
محصولات موضعی در نواحی وسیع بدن چندان کارآمد نخواهند بود. در این موارد، داروهای خوراکی یا تزریقی می‌توانند ترکیبات فعال را در کل بدن پخش کنند. قبل از شروع درمان باید درباره ایمنی و سازگاری آن‌ها با یک متخصص مشورت کنید.
مشاهده نتایج محصولات موضعی معمولاً بین ۴ تا ۸ هفته زمان می‌برد، اما نتایج راهکارهای زیبایی بعد از ۱ تا ۳ جلسه محسوس خواهند بود. البته برای حفظ نتایج باید همیشه تحت مراقبت باشید.
پوست شما تا چه حد قابلیت شفاف‌شدن دارد؟
خیلی‌ها می‌پرسند «پوست من تا چه حد قابلیت شفاف‌شدن دارد؟» چن می‌گوید میزان شفاف‌شدن پوست به ویژگی‌های ژنتیکی فرد بستگی دارد و هیچ محصول یا راهکاری نمی‌تواند پوست را فراتر از رنگ طبیعی آن شفاف کند.
درواقع، محصولات و راهکارهای شفاف‌سازی پوست فقط سلول‌های بیش‌فعال ملانین‌ساز را که تحت تأثیر عوامل محیطی تحریک شده‌اند کنترل می‌کنند تا پوست‌تان به حالت طبیعی و سالم اولیه بازگردد. چن می‌گوید: «این فرایند با تنظیم عملکرد سلول‌ها سروکار دارد و باعث سفیدشدن پوست نمی‌شود.»
کنجکاو هستید بدانید که پوست‌تان تا چه حد قابلیت شفاف‌شدن می‌شود؟ چن راهکار ساده زیر را پیشنهاد می‌کند: به پوست شکم‌تان نگاه کنید. از آن‌جا که این قسمت کمتر در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، رنگ آن نشان می‌دهد که پوست‌تان با مراقبت مداوم حداکثر تا چه حد شفاف و روشن خواهد شد.
جهت برخورداری از این درخشندگی طبیعی و تثبیت آن باید حتماً از ضدآفتاب استفاده کنید.
چن تجربه یک خانم ۶۰ ساله را با ما به اشتراک گذاشته است. این خانم، که به حرفه کشاورزی مشغول بود، برای درمان لکه‌های پوستی به او مراجعه کرد. وقتی چن درباره میزان مواجهه با آقتاب از او پرسید، این‌طور پاسخ داد که «هر روز ساعت‌ها زیر آفتاب هستم.» چن به او گفت که از حذف لکه‌های پوستی اجتناب کند و تأکید کرد که نتیجه درمان بدون استفاده از ضدآفتاب خیلی زود از بین می‌رود و خطر تشدید تیرگی پوست هم افزایش می‌یابد.» او افزود که اگر از پوست‌تان در برابر نور خورشید محافظت نکنید، حتی پیشرفته‌ترین راهکارهای زیبایی هم اثربخشی خود را از دست می‌دهند.
۲۳۳۲۱۷
